Os espazos da escola no período de adaptación

Entrada: Constitue un lugar idóneo para facilitala comunicación ou informacións coas familias, poñéndose ésta en corchos, murais, etc.
É, ademáis, o primeiro que ve o neno cando acede a escola, e debe contribuir a creación dunha actitude positiva dos meniños hacia o centro. Coidaremos especialmente este espazo no período de adaptación: será alegre, acolledor e cómodo; que invite a entrar.
O principio estará baldeiro (só algunha información xeral do centro) e día a día, iremos colgando fotos dos nenos de como están a levar esta fase de adaptación, traballos realizados, etc. que axudará a crear un ambiente agradable.
Procuraremos non ter espazos moi saturados de materiais, informacións, etc. nestes primeiros días, pois os nenos están acedendo a un entorno descoñecido e non os vamos sobrecargar; primeiro deben afacerse a él.

Aula: Contará con espazos que propicien o movemento, actividades de ralación entre iguais e co adulto, pero tamén atenderá a necesidade de afecto, proteción e seguridade que demandarán os meniños nestes momentos (espazos íntimos para compartir co educador ou para relaxasrse eles sos). Seguindo a linea proposta, non incluiremos nada máis que o necesario (aseos, percheiros, colchoneta, etc.), os xogos e xoguetes irémolos introducindo pouco a pouco, contando coa axuda e colaboración dos nenos na construción deste espazo, polo que o sentirán un pouquiño seu, disfrutando na súa organización.
En canto os demáis espazos: galerías e pasillos, comedor, patio interior e exterior, etc. estarán organizados seguindo a mesmo proceso de austeridade en canto a materiais, etc., xa os iremos enchendo xunto cos nenos e nenas cando vaian superando e aceptando a entrada á escola.
Realizaremos actividades e xogos para que coñezan as distintas dependencias, cómo e para qué se utilizan, etc. (respecto polos materiais e polos elementos do centro).      

Os espazos no período de adaptación. Introducción

En Educación Infantil non podemos establecer xerarquías na organización do espazo, pois entendemos que os diferentes momentos e situacións que se suceden o longo do día ou do curso son diferentes e o espazo xoga un verdadeiro papel educativo (todas as dependencias da escola se consideran espazos educativos). Debe ser flexible, capaz de adaptarse a cada situación e intereses que se vaian sucedendo.
É por isto, que se considera fundamental que calquera plantexamento metodolóxico teña en conta o diseño ambiental en canto a organización do espazo, de forma que sexa capaz de estimular a interacción entre iguais e adultos, a manipulación, observación, etc. e a súa vez,
ofrecer un marco de seguridade emocional e afectiva.
Neste primer momento de comezo do curso, o espazo estará orientado a favorecela incorporación dos meniños ao centro.

Os recursos no período de adaptación

"Dime e olvido, ensíname e recordo, involúcrame e aprendo"

Cando os meniños aceden por primeira vez ao centro, todo e novedoso para eles,encóntranse nun lugar descoñecido e separados das súas familias, principalmente da súa figura de apego. A través dos recursos, poderémoslles axudar a superar con éxito esta situación.
No período de adaptación, é moi importante traballar cos nenos/as a súa satisfacción persoal e a afectividade; e dicir, que o meniño se sinta recoñecido frente a tantas cousas e situacións novas polas que ten que pasar. E por iso que consideramos que sería bo que durante os primeiros días poidan vir acompañados do seu xoguete ou osiño favorito, para sentirse así máis protexidos ou acompañados nestes primeiros días. 
Por un lado, contamos co mobiliario que forma parte da escola, máis concretamente da aula de cada grupo; debemos procurar como condición xeral, que sea adaptado as características das crianzas: percheiros, sillas, mesas, contenedores, casilleiros, etc. todo será adecuado o seu tamaño. Deste xeito, conseguimos ademáis, favorecela autonomía dos nenos e nenas.
Procuraremos non ter grandes cantidades de materiais ou xoguetes, pois xa lles é suficiente con enfrentarse a un espazo novo, primeiro, débense familiarizar con él; non os debemos someter a tantos estímulos xuntos a vez. Neste sentido, poderíamos citar as tarxetas identificativas, fotos dos nenos, etc. non e o momento para utilizalas, pois inda non nos coñecemos; excluirémolas neste momento de adaptación.

Non obstante, para axudarnos neste delicado camiño de incorporación á escola, botaremos man de materiais manipulativos como a plastilina, que contribuen a socialización e o disfrute.
Contamos tamén con un sinfín de xogos e cancións que implican o coñecemento dos outros, do espazo, do material, etc.
Un bo recurso sería contar cun taboleiro onde os nenos/as poidan ir expoñendo as "obras" que van realizando o longo da xornada (os máis maiores disfrutaran ensinándollas aos seus pais, e éstes vendo o que fan os seus fillos). 

Por outro lado, a introdución das rutinas, imprescindibles neste ciclo, xa as podremos empezar a traballar de igual xeito con cancións ou xogos, xa que lles servirán de referencia no medio de tanto desconcerto.


 

Obxectivos no período de adaptación

No período de adaptación é moi importante a separación cos pais, pero non é so iso; podríase pensar que si un meniño non chora, se mostra contento e confiado, non necesita dito período, pero este tempo de adaptación implica outras moitas cousas: como obxetivos do período de adaptación en canto as crianzas poderíamos citar:

• Aceptar o novo espazo e ser capaz de moverse libremente nel.
• Explorar o novo material.
• Adaptarse as rutinas.
• Establecer vínculos de afectividade coa educadora e cos demáis meniños.
• Admitir progresivamente a separación cos pais. 

 Non me gustaría pechar esta entrada sen facer mención a outra parte fundamental neste período: as familias. Poderíamos considerar de igual modo, outros obxetivos a conseguir polos pais/nais dos nenos/as no tamén seu período de adaptación:

• Superala angustia da separación.
• Confiar no equipo.
• Despedirse dos nenos/as sen engaños e con seguridade.
• Coñecer e valorar o período polo que están a pasar os seus fillos.

O tempo para as familias e para os educadores

Os meniños non son os únicos que participan na escola, tamén o fan as familias, (fundamentais en canto a colaboración e participación na escola infantil), o equipo educativo e o non educativo.
Uns días antes do comezo do curso, citamos as familias (as novas e tamén as que renovan), sen crianzas, para poder comunicarnos sen interrupcións. Faremos unha pequena xuntanza no patio, tocando varios puntos: a benvida e presentación, o período de adaptación, a metodoloxía que aplicamos, a participación das familias na Escola Infantil, as normas a seguir e invitámolos a participar na "xornada de portas abertas", que será o primeiro día de clase, no que as familias poderán vir ao centro cos seus fillos/as para realizar todos xuntos  actividades coma contacontos, xogos con plastilina,etc. disfrutando deste primer encontro entre as familias, o cal lle proporcionará os nenos seguridade e confianza hacia a escola.
Despois cada pequeno grupo pasa a súa aula onde as titoras entregaranlles as axendas, un tríptico resumo da xuntanza e o material que precisan. Será este o momento destinado a que as titoras expoñan a planificación do período de adaptación e así facer os cambios precisos según as posibilidades das familias; como tamén quedar para a realización das entrevistas persoais, que supoñen un acercamento familia-escola, o tempo que van proporcionar os educadores datos importantes en canto o coñecemento das súas circunstancias e información relevante do seu fillo/a.

Polo que respecta ó equipo educativo, tamén necesita tempo para organizarse, facer as programacións, adaptacións no caso de ser necesarias, tarefas administrativas, documentación, etc. Reuniranse antes de comezar o curso e abordarán todos estes temas, organizaranse para empezar o curso todos na mesma línea. Os primeiros días, xa que os nenos non veñen a escola toda a xornada
, tamén poden aproveitar para a elaboración deste material.  

O Tempo para as crianzas

O primer día que a crianza visita a escola soe coincidir cando coa súa familia solicita información para fecer a solicitude de praza, nese momento ensinámoslle a escola e vén un intre como o están a pasar os nenos e nenas. O día da entrega da documentación, xa nos coñecen e podémoslle chamar polo seu nome, se queren xogar no patio, invitámolos a facelo. Este soe ser o primer contacto que teñen os meniños coa escola.
Cando comeza o período de adaptación, a premisa fundamental que debemos coidar, e o respecto o ritmo de cada neno/a; así, ainda que nos teñamos establecidos uns horarios, unhas rutinas determinadas, as tutoras, contando coa aprobación por parte das familias, poderán facelos cambios precisos polo ben das crianzas; isto é, aínda que dito período estea programado para 15 días, se consideramos que un neno necesita máis ou menos, non existe motivo algún para ampliarlle o horario antes do previsto ou telo uns días máis en adaptación.
Podemos dicir que, según a idade dos meniños, 4 a12 meses, 2 ou 3 anos, o tempo adicado a este proceso, será algo diferente, pois non é o mesmo a actitude que poida mostrar un bebé que a que poida ter un neno de máis idade (aínda que como sempre, habrá excepcións), soe costar máis nun neno/a maior.
Na aula de 2-3 contamos con 20 nenos, os primeiros días virán a escola de
4 en 4, para garantizar unha correcta atención individual. Virán, o primeiro día 30 min. acompañados dun adulto de referencia. O segundo día, podemos probar ou non, a que marche o adulto e volva en media hora, según como vexamos o neno de tranquilo. Este tempo, vaise alargando cada día: 1 hora, 1,5 horas, 2, 3 e así, na segunda semana, vamos ampliando horario ata a súa xornada definitiva.
Os nenos que xa coñecen a escola, vámolos ir citando xuntos, para evitar o "efecto rebote" cando sintan chorar os outros meniños, inda así, o período de adaptación farémolo prácticamente igual, pois despois dunhas longas vacacións de verán, necesitan volver a adaptarse (posiblemente, estes nenos o consigan antes).
Sempre contando coas posibilidades das familias en canto a horarios, iremos xuntando co suceder dos días aos nenos, para que todos se vaian coñecendo e acostumando os uns a os outros.   
Ata que as crianzas non estean adaptadas non poderán vir no horario ampliado nin utilizar o servicio de comedor.
Tralo período de adaptación pasamos unha enquisa á familia para valorar este período e tomar de referencia se precisáramos facer cambios

Os Tempos no período de adaptación

Débemos considerar tres tempos fundamentais en relación o período de adaptación: O tempo para os nenos/as (pois debemos coñecelos, acostumarnos a eles), tempo para as familias, co propósito de conseguir un contacto directo entre os educadores e os pais e nais (realizando as entrevistas oportunas para recadar información necesaria acerca do neno/a, dos seus intereses, gustos, así como coñecer o ambiente no cal se desenvolve; pero tamén reunións tanto en grupo coma individuais para transmitirlles confianza e seguridade, facerlles ver que os seus fillos están en boas mans) e tempo para as educadoras (pois deben plantexar o procedemento a seguir, preparar a actuación docente así como planificar o desenvolvemento da xornada ou manter reunións de equipo).